Er is een krimpend aanbod aan arbeidskrachten dat voornamelijk aan demografische factoren te wijten is: een dalende fertiliteit, de leeftijd waarop jongeren intreden op de arbeidsmarkt die opschuift en vooral een toenemende vergrijzing. In sommige sectoren zal de vervangingsvraag zwaarder wegen dan in andere: met stip op 1 staat hierbij de gezondheidszorg, omwille van de steeds ouder wordende bevolking, die ook zorg nodig heeft.

Verder is er duidelijk sprake van een kwalitatieve mismatch tussen de gevraagde - hoger geschoolde - en de aangeboden - lager geschoolde - competenties op de Vlaamse arbeidsmarkt. Daarin blijken technologie, robotisering en digitalisering eerder job-veranderaars dan job-vernietigers. De mismatch en krapte op de arbeidsmarkt kunnen leiden tot een stijgende inflatie, productieverlies, achteruitgang qua internationale concurrentiepositie, vertraging van de werkgelegenheidsgroei en tenslotte de welvaartstaat die onder druk komt te staan.

Het rapport schuift 6 actieterreinen naar voor die een rol kunnen spelen in het aanpakken van de krapte en die het beleid de komende jaren kunnen inspireren:

1) Inclusiever activeren. De scope van het activeringsbeleid verbreden en op zoek gaan naar arbeidspotentieel onder de hele bevolking op beroeps-actieve leeftijd.

2) Kwaliteitsvol informeren over de arbeidsmarkt. Heldere informatie voorzien over de arbeidsmarkt is essentieel. Zo kunnen werkgevers en werknemers doordachte beslissingen nemen en kan er ook geïnformeerd beleid gevoerd worden.

3) Inzetten op vaardigheden. Levenslang leren stimuleren zodat competenties up-to-date kunnen blijven of versterkt kunnen worden.

4) Meer halen uit digitalisering. Technologie inzetten als bondgenoot.

5) Werken aantrekkelijker maken. Zorgen voor werkbaar werk, zodat werkomstandigheden voor ieder die werkt aantrekkelijker worden.

6) Mobiliteit stimuleren. Enerzijds moet job-job mobiliteit ondersteund worden zodat mensen loopbaantransities vlot kunnen maken. Anderzijds kan er ook ingezet worden op interregionale pendel of internationale migratie.

De krapte drukt ons ook met de neus op een aantal structurele zwakheden van de Vlaamse arbeidsmarkt: zo hebben sommige groepen het moeilijker om de aansluiting met de arbeidsmarkt te maken of te houden. Het gaat hier dan om kortgeschoolden, personen met een migratieachtergrond, personen met een arbeidshandicap en 55-plussers. Vlaanderen doet het hier ook minder goed dan het Europese gemiddelde. De hierboven vermelde actieterreinen vormen niet alleen een remedie tegen de krapte, ze bieden ook de kans om in te zetten op een inclusievere arbeidsmarkt.